طراحی، ساخت و آب اندازی اولین ایستگاه پمپاژ شناور (Pontoon) برای آبگیری از سدهای مخزنی آب خام در ایران

طراحی، ساخت و آب اندازی اولین ایستگاه پمپاژ شناور (Pontoon) برای آبگیری از سدهای مخزنی آب خام در ایران
11 خرداد 1400

جهت آبگيري مستقيم از درياچه سدهاي آب خام روش‌هاي گوناگوني وجود دارد که از جمله مي‌توان به روش‌هاي زير اشاره کرد.
1- آبگير برج ساحلي  
2- آبگير اسکله‌اي
3- آبگير شناور
هر کدام از موارد فوق مزايا و معايب خاص خود را دارند اما استفاده از ايستگاه‌هاي پمپاژ شناور (پانتون) داراي مزاياي ذيل مي‌باشند.
- کاهش مسير و مشکلات عبور خط لوله از موانع، حذف تونل‌های احتمالی و جلوگیری از تخریب منابع و ارتفاعات طبيعي براي انتقال آب به شهرهاي بالادست درياچه
- ساخت در کارخانه و نصب در محل
- امکان کار در گستره زياد تغييرات تراز آب و برداشت آب در زمان کم آبی و از ترازهای پایین تر از دریچه آبگیر سد
- اجراي ساده‌تر نسبت به ساير گزينه‌ها در زمان پر بودن درياچه
- عدم نياز به عمليات اجرايي در زير سطح آب و کاهش هزينه‌ها و ريسک‌هاي ناشي از آن
- امکان برداشت آب با کیفیت از سطح بالای دریاچه
- امکان جمع‌آوري (دمونتاژ)، حمل و نگهداري در انبار کارفرما (در زمان عدم نياز) يا انتقال به درياچه سد مخزني ديگر
تاکنون از اين تکنولوژي (ايستگاه‌هاي پمپاژ شناور) در ايران در سدهاي باطله مجتمع‌هاي تغليظ مس، استفاده مي‌شده است. تا سال 1391، اين ايستگاه‌ها بصورت پکيج از سازنده‌هاي خارجي تأمين و در ايران تنها مونتاژ مي‌گرديد. از این موارد می‌توان به مونتاژ و راه‌اندازی دو مجموعه پانتون فاز یک سد باطله مجتمع مس سونگون در سال 1385 تحت نظارت شرکت مهندسی مشاور اشاره کرد. طراحی و ساخت این ایستگاه‌ها نیاز به رعایت الزامات و آخرین استانداردهای بین‌المللی فنی و ایمنی مربوطه را دارد. در پروژه مذکور سعی شد تجارب و دانش لازم جهت انتقال تکنولوژی به داخل توسط این شرکت انجام شود.
در سال 1391 شرکت ملي مس ايران تصميم گرفت با اتکا به نيروهاي متخصص داخلي (طراح و سازنده)، براي اولين بار ساخت اين مجموعه را در داخل ايران انجام دهد. در اين پروژه، شرکت طوس‌آب بعنوان مشاور و ناظر پروژه و صنايع دفاعي شهيد تمجيدي بعنوان پيمانکار شرکت داشتند. اين پروژه در سال 1394ساخته و به بهره‌برداري رسيد.
با عنایت به تجارب گذشته در سال 1396 شرکت مهندسی مشاور طوس‌آب به همراه دو شرکت پیمانکاری بردو و دزون پیشنهاد برداشت مستقیم آب از دریاچه سد سلمان فارسی را با توجه به مزایای فوق الذکر، به شرکت سهامی آب منطقه‌ای فارس ارائه نمودند. بر اساس این پیشنهاد، کارفرما تصمیم گرفت برای اولین بار در وزارت نیرو از ایستگاه‌های پمپاژ شناور برای آبگیری از دریاچه سد آب خام استفاده نماید. لذا شرکت طوس‌آب پس از شرکت در مناقصه EPC، بصورت مشارکت با ارائه پیشنهاد فنی و مالی مناسب، کار طراحي پروژه آبگير شناور درياچه سد سلمان فارسي (جهت آبرساني به شهر جهرم) را بر عهده گرفت.
مشخصات فني اين ايستگاه پمپاژ شناور به شرح ذيل مي‌باشد.
دبي: 1800 مترمکعب برساعت
هد ماکزيمم: 78 متر
هد مينيمم:  15 متر
تغييرات هد: 63 متر
عليرغم مشکلات و تحريم‌هاي ظالمانه، پس از طراحي، عمليات اجرايي ساخت پانتون در کارگاه ساخت بوسيله شرکت‌های پیمانکاری یادشده بالا انجام شد و جهت مونتاژ به محل درياچه سد سلمان منتقل گرديد. نهايتاً پس از انجام کارهاي مونتاژ، در خرداد 1400 اين ايستگاه با استفاده از Air bag از روي خشکي وارد درياچه شده و آب اندازي گرديد و بزودي راه‌اندازي و تحويل کارفرما مي‌گردد.
در اين پروژه از استانداردهاي بين‌المللي شناورها از جمله KR Rules استفاده شده است اين پانتون قادر است از ترازهاي مختلف آب (از 797 متر تا 860 متر) از سطح درياچه برداشت آب داشته باشد.